อย่าวางใจ! "ท่านอน"ฆาตกรบริสุทธิ์ฆ่าทารก

ครั้งแล้วครั้งเล่าที่ต้องอ่านข่าวเศร้าๆอย่างข่าวการตายของทารกน้อย โดยทารกต้องหมดลมหายใจเพียงเพราะเหตุผลจากการนอน อย่างล่าสุดทารกวัยเพียงไม่กี่เดือนต้องตายจากการนอนคว่ำหน้า จมูกปากกดทับหมอนที่นอนจนหายใจไม่ออกเสียชีวิต หรือย้อนไปก่อนหน้านั้นก็มีข่าวแม่กินยาแก้หวัดแล้วหลับสนิทนอนทับทารก ปฎิเสธไม่ได้ว่าเด็กทารกใช้เวลาส่วนใหญ่ในการนอน การนอนหลับให้เพียงพอเป็นสิ่งจำเป็นต่อการเจริญเติบโตของเด็กทารกทั้งร่างกายและสมอง คุณพ่อ คุณแม่อาจคิดไม่ถึงว่าการนอนก็เป็นอีกหนึ่งกิจวัตรที่ก่อให้เกิดอันตรายถึงชีวิตได้เช่นกัน ในเรื่องนี้ ผศ.นพ.อดิศักดิ์ ผลิตผลการพิมพ์ ศูนย์วิจัยเพื่อสร้างเสริมความปลอดภัย และป้องกันการบาดเจ็บในเด็ก โรงพยาบาลรามาธิบดี สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) และสำนักงานกองทุนสร้างเสริมสุขภาพ (สสส) ได้ให้ความกระจ่างในเรื่องดังกล่าวว่า ท่านอนที่อันตรายมากที่สุดสำหรับเด็กทารก คือ การนอนคว่ำ จากการวิจัยพบว่าการนอนคว่ำเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญต่อโรคการตายฉับพลันของเด็กทารกโดยไม่ทราบสาเหตุ หรือที่เรียกกันว่า โรค SIDS ( sudden infant death syndrome) ในประเทศสหรัฐอเมริกาได้มีโครงการให้เด็กนอนหงาย โดยแนะนำให้จัดท่านอนเด็กเป็นท่านอนหงายเสมอตั้งแต่ปี 1992 พบว่าการตายจากโรค SIDS ลดลงอย่างชัดเจน "จากการวิจัยหลายแหล่งพบว่าการนอนคว่ำมีความเสี่ยงต่อการกดทับจมูกปากจนขาดอากาศหายใจมากกว่าการนอนหงาย 2-7 เท่าตัว ดังนั้นเด็กอายุน้อยกว่า 6 เดือนควรจัดท่าให้นอนหงายเท่านั้น การนอนคว่ำอาจเป็นอันตรายได้ เพราะเด็กทารกแรกเกิดยังตะแคงหน้ายกศีรษะไม่เป็น" อย่างไรก็ตามนายแพทย์อดิศักดิ์ยังบอกอีกว่า คุณแม่ควรจับเด็กนอนคว่ำบ้าง แต่ทำได้เฉพาะในเวลาเด็กตื่นและมีผู้ดูแลเด็กเฝ้าดูอยู่ใกล้ชิด เพื่อให้เด็กได้ลดโอกาสการเกิดภาวะหัวแบนและได้ออกกำลังต้นแขนและหัวไหล่ให้เกิดความแข็งแรงด้วย ในส่วนของเรื่องเครื่องนอน หมอน มุ้ง นายแพทย์อดิศักดิ์ ยังให้ความรู้ด้วยว่า อุปกรณ์เหล่านี้ก็เป็นปัจจัยร่วมที่ก่อให้เกิดการขาดอากาศหายใจได้ เบาะสำหรับเด็กต้องเป็นเบาะที่มีความแข็งกำลังดี เบาะ ฟูก หมอน หรือผ้าห่มหนาๆ ขนาดใหญ่ๆ หน้าเด็กอาจจุ่มลงไปแล้วกดจมูกและปากเป็นเหตุให้ขาดอากาศหายใจ เสียชีวิตได้ "ต้องไม่ให้เครื่องนอน ของเล่น เสื้อผ้า อุปกรณ์อื่นๆมีลักษณะคล้ายเส้นสายที่มีความยาวเกินกว่า 15 ซม. เพราะอาจเป็นเหตุให้เกิดการรัดคอเด็กได้ อย่างเมื่อไม่นานมานี้ก็ยังมีอีกกรณีที่น่าเศร้า คุณพ่อกลับจากที่ทำงานมาดึก หลังเข้ามาในห้องนอนมืดๆก็พบลูกชายวัย 7 เดือนกำลังนอนกับแม่ จึงเข้าไปหอมแก้มลูกด้วยความเอ็นดู พบว่าใบหน้าลูกเย็นเฉียบ จับมืดเท้าก็พบว่ามือเท้าเย็นเฉียบเช่นกัน จึงเปิดไฟดูพบว่าศีรษะลูกมุดรอดสายหูรูดหมอนข้าง สายรัดคอจนหน้าซีดเขียว เสียชีวิตแล้ว" นอกจากนั้นต้องไม่นำของเล่นชิ้นเล็กๆหรือของเล่นประเภทอ่อนนิ่มตัวใหญ่ๆเช่นตุ๊กตาที่มีขนาดใหญ่ ซึ่งอาจตกทับกดการหายใจได้ หรือเด็กใช้เป็นฐานในการปีนป่ายจนตกเตียงได้เช่นกัน มาถึงเรื่องสำคัญอีกเรื่อง เรื่องของเตียง ยังจำได้ข่าวเศร้าสลดของเด็กหนึ่งขวบเศษที่ไปนอนในโรงพยาบาลเอกชนแห่งหนึ่ง นอนกับพี่เลี้ยงบนเตียงเดียวกัน ตีหนึ่งกว่าพยาบาลเข้าไปพบว่า เด็กตกจากเตียงแต่ศีรษะไปติดค้างที่ราวกันตกเป็นเสียชีวิต เป็นตัวอย่างให้เห็นว่า เด็กทารกควรนอนบนเตียงที่เหมาะสม จากรายงานของ สำนักงานคุ้มครองความปลอดภัยในผลิตภัณฑ์ของประเทศสหรัฐอเมริกา พบว่า มีเด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี จำนวนมากถึง 180 รายในช่วงตั้งแต่มกราคม 1999 ถึง ธันวาคม 2001 ที่ต้องเสียชีวิตจากเตียงผู้ใหญ่ ผศ.นพ.อดิศักดิ์ แนะนำว่า เด็กอายุต่ำกว่า 2 ปีควรนอนเตียงเด็กเล็กที่ได้มาตรฐาน หรือนอนเบาะที่นอนของเด็ก แยกจากเบาะที่นอนผู้ใหญ่ เนื่องจากเตียงผู้ใหญ่อาจมีอันตรายจากช่องว่างที่เกิดขึ้นจากการจัดเตียง ดังนั้นโอกาสที่ลำตัวเด็กจะตกลงไปและศีรษะติดค้างในท่าแขวนคอได้จึงมีค่อนข้างสูง ซึ่งช่องว่างระหว่างเตียงกับกำแพงพบบ่อยที่สุด ส่วนเตียงสองชั้นก็ไม่เหมาะสำหรับเด็กอายุน้อยกว่า 6 ปี และไม่ควรเลือกเตียงที่มีช่องว่างระหว่างขอบล่างของราวกันตกกับขอบบนของที่นอนเกินกว่า 9 ซม. ซึ่งไม่ว่าจะเป็นเตียงประเภทใด "วัฒนธรรมไทยเรา พ่อแม่มักนอนเตียงเดียวกับลูกจนโต การปฏิบัติดังกล่าวมีความเสี่ยงในการนอนทับเด็กเสียชีวิตได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเด็กทารกอายุน้อยกว่า 6 เดือน คนที่มีความเสี่ยงในการนอนทับเด็กทารกคือ คนอ้วนมากๆ คนที่กินยานอนหลับ ยาทำให้ง่วงเช่นยาแก้หวัด ยากล่อมประสาท คนเมาเหล้า และเด็กโต เพราะคนเหล่านี้มักหลับสนิทเกินไป นอนทับแล้วไม่ยอมรู้สึกตัว" อย่าปล่อยให้เรื่องปกติมาทำให้เกิดสิ่งผิดปกติ การปล่อยปละละเลยกับสิ่งเล็กน้อย อาจก่อให้เกิดความสูญเสียที่ยากจะเยียวยา