ผื่นคันในเด็ก

ผื่นคันที่พบบ่อยในเด็กโดยเฉพาะในระยะ 5 - 10 ปีหลังนี้พบว่า โรคผื่นภูมิแพ้ เป็นโรคที่พบบ่อยที่สุด เนื่องจากมลภาวะเป็นพิษในอากาศเพิ่มขึ้นมาก โรคผื่นภูมิแพ้ เป็นโรคที่มีสาเหตุหลายอย่างร่วมกันทั้งพันธุกรรมและสิ่งแวดล้อมภายนอก โดยเด็กได้รับการถ่ายทอดความผิดปกติของผิวหนังที่ไวต่อการกระตุ้นและผิวแห้งมาจากพ่อแม่หรือบรรพบุรุษ ซึ่งท่านอาจเป็นโรคหอบหืด โรคแพ้อากาศหรือโรคภูมิแพ้ก็ได้ ผื่นภูมิแพ้จะมีลักษณะเฉพาะของแต่ละวัย โดยวัยทารกจะเริ่มเป็นผื่นแดง คันมากที่แก้ม , ใบหน้า , ศีรษะและแขนขาด้านนอก ส่วนใหญ่ผื่นจะอักเสบ แดง บวม มีน้ำเหลืองเยิ้ม วัยเด็กโต ( อายุ 2 - 3 ปีขึ้นไป ) ผื่นที่หน้าจะลดลง ผื่นจะเป็นบริเวณข้อพับต่างๆ ( ข้อพับแขน ข้อพับขา ข้อมือ ข้อเท้า ซอกคอ ) ผื่นจะคันมากเวลามีเหงื่อออกมา เด็กเกาบ่อย ทำให้ผิวหนังหนาขึ้นเป็นร่องๆและมีขุยแห้ง ในเด็กวัยรุ่นหรือวัยผู้ใหญ่ ผื่นจะเป็นเฉพาะบริเวณที่ระคายเคืองหรือเกาได้ง่าย เช่น บริเวณแขน ต้นคอและมือ เป็นต้น ดังนั้นในบางราย อาจต้องแยกโรคกับโรคผื่นแพ้สัมผัส ( contact dermatitis ) ซึ่งจะเป็นเฉพาะบริเวณที่ไปสัมผัสสารที่แพ้ เช่น มือแพ้น้ำยาล้างจาน ผงซักฟอก หรือถุงมือยาง แพ้สายนาฬิกาข้อมือ แพ้น้ำหอม เป็นต้น ผื่นภูมิแพ้มักจะเริ่มเป็นในเด็กทารกภายใน 2 ปีแรกและจะเป็นเรื้อรังเป็นๆหายๆนานเกิน 6 เดือนหรือรายที่มีประวัติภูมิแพ้มากในครอบครัว อาจเป็นไปจนโตเข้าวัยผู้ใหญ่ได้ โรคนี้จะกำเริบถ้าได้รับปัจจัยกระตุ้น เช่น ผิวหนังแห้งมากในหน้าหนาว เหงื่อออกมากในหน้าร้อน เกามากผื่นจะยิ่งเห่อมาก ผิวหนังถูกระคายเคืองจากสบู่ ผงซักฟอกที่ตกค้างในเสื้อผ้า เสื้อผ้าเนื้อหนาหยาบหรือสาก ทายาที่เหนียวเหนอะหนะ อาหารที่แพ้ง่ายๆบางชนิด เช่น ไข่ นมวัว ถั่วต่างๆ อารมณ์ที่หงุดหงิด , เครียดและในเด็กปัจจัยที่สำคัญสุดท้าย คือ การติดเชื้อ เช่น เชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา และเชื้อไวรัสบางชนิด ดังนั้นหลักในการรักษาโรคผื่นภูมิแพ้ง่ายๆ คือ ระวังอย่าให้ผิวแห้ง โดยหมั่นชะโลมครีมหรือโลชั่นเคลือบผิวไม่ให้แห้ง เลี่ยงปัจจัยกระตุ้นให้โรคกำเริบข้างต้น ทาครีมสเตอรอยด์เพื่อลดการอักเสบของผิวหนังตามคำแนะนำของแพทย์ ระวังไม่ให้ผิวหนังติดเชื้อ เลี่ยงการเกาโดยใช้ยาลดการคันและตัดเล็บให้สั้น ผื่นที่คันมากอีกโรคในเด็ก โดยเฉพาะเด็กที่อยู่ในครอบครัวที่แออัด ค่อนข้างยากจน คือ โรคหิด ซึ่งเป็นโรคที่ติดต่อกันทางสัมผัสคลุกคลีกับคนที่มีเชื้อหิด ซึ่งเป็นเชื้อปรสิตชนิดหนึ่ง ดังนั้นจะได้ประวัติเป็นกันหลายคนในครอบครัว ผื่นมีลักษณะเป็นตุ่มแดงและตุ่มใสเล็กๆ กระจายตามบริเวณที่ผิวหนังบางๆ เช่น ง่ามนิ้วมือ นิ้วเท้า บริเวณผิวหนังย่นๆรอบข้อมือ ข้อศอก รักแร้ ในแม่อาจเป็นผื่นบริเวณรอบหัวนม ใต้ราวนม บริเวณหน้าท้อง รอบสะดือ ขาหนีบ อวัยวะเพศ ในทารกอายุน้อยๆจะพบผื่นบริเวณฝ่ามือฝ่าเท้าร่วมด้วย ผื่นจะคันมากในเวลากลางคืน การรักษาให้หายขาดต้องรักษาพร้อมกันทุกคนที่เป็นในครอบครัว ทายาฆ่าเชื้อหิดและกำจัดเชื้อให้หมดตามเสื้อผ้า เครื่องนอนโดยต้ม ตากแดดจัดๆ เป็นต้น โดย ศ.พญ.สุจิตรา วีรวรรณ แพทย์ประจำศูนย์กุมารเวช โรงพยาบาลสมิติเวช ศรีนครินทร์