โรคสมองเสื่อม น่ากลัวกว่าที่คิด!
เมื่อถามว่า “ถ้าให้เลือกระหว่างตาย กับพิการ คุณจะเลือกอะไร” คำตอบ มักจะเลือกตายมากกว่าอยู่อย่างพิการ สะท้อนให้เห็นว่าคนส่วนใหญ่กลัวความพิการมากกว่าความตาย และถ้าพิจารณาจากโคลงบทหนึ่งที่สอนให้ซื่อสัตย์ คือ
“เสียสินสงวนศักดิ์ไว้ วงศ์หงส์
เสียศักดิ์สู้ประสงค์ สิ่งรู้
เสียรู้เร่งดำรง ความสัตย์ ไว้นา
เสียสัตย์อย่าเสียสู้ ชีพม้วย มรณา”
จะสอนให้เห็นว่าคนอย่างท่าน พันท้ายนรสิงห์ ยอมตายเพื่อดำรงความสัตย์ แสดงว่าเหนือกว่าความพิการ ยังมีอีกหลายสิ่งที่สำคัญกว่าความตาย สำหรับผู้เขียนที่เข้าสู่วัยชรา กลัวโรคสมองเสื่อมที่สุด กลัวยิ่งกว่าโรคหัวใจ โรคปอด โรคตับ โรคไต โรคมะเร็ง หรือโรคร้ายแรงอื่น ๆ ทั้งหมด เพราะการเจ็บป่วยด้วยโรคต่าง ๆ ที่กล่าวมา แม้จะดูรุนแรง บางครั้งมากกว่าโรคสมองเสื่อม แต่ยังคงศักดิ์ศรีของเราไว้ได้ แต่โรคสมองเสื่อมจะบ่อนทำลายความรู้ ความสามารถ บุคลิกภาพ และศักดิ์ศรีของเรา จนอาจกลายเป็นคนไร้สมรรถภาพ พึ่งพาตนเองไม่ได้ มีสภาพน่าเวทนากว่าเด็กทารกที่นอนแบเบาะเสียอีก
ขอบคุณภาพประกอบ : http://www.istoctphoto.com/
สมองมีหน้าที่หลายอย่าง ควบคุมการทำงานของอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกายเกือบหมด และยังมีหน้าที่ทำให้คนเป็นคน คือ ทำให้คนเป็นสัตว์ประเสริฐเหนือกว่าสัตว์เดรัจฉานทั้งหมด เพราะเป็นอวัยวะที่มีหน่วย ความจำซึ่งเรียกว่าเซลล์ประสาท จำนวนหลายพันล้านเซลล์ มีมากกว่าเครื่องคอมพิวเตอร์ทั้งหลาย เพราะสมองไม่เพียงแต่มีหน้าที่จดจำสิ่งต่าง ๆ และเรื่องราวต่าง ๆ ยังมีหน้าที่คิด ควบคุมอารมณ์ และพฤติกรรม การเสื่อมของสมองจึงทำให้ความจำเสื่อม ขาดความคิดริเริ่ม คิดช้า ตัดสินใจช้า ความเฉลียวฉลาดลดลง ควบคุมอารมณ์ไม่ได้ มีพฤติกรรมผิดไปจากเดิม โดยมากจะมีสภาพแย่ลงคล้ายกลับไปเป็นเด็กทารก ทำให้สูญสียศักดิ์ศรี จนในระยะสุดท้ายก่อนเสียชีวิติจะช่วยเหลือตัวเองไม่ได้เลย
โรคสมองเสื่อมจึงเป็นโรคที่น่ากลัวมาก สำหรับคนที่มีสถานะสูงทางสังคม ในวงการแพทย์ได้มีการศึกษาเพื่อหาวิธีป้องกันและรักษา ซึ่งพบว่าถ้าสามารถวินิจฉัยและรักษาได้ถูกต้องรวดเร็ว จะช่วยให้อาการทุเลาขึ้น การดำเนินโรคช้าลง หรือบางกรณีสามารถแก้ไขให้กลับคืนเป็นปกติได้
สาเหตุของโรคสมองเสื่อมจึงแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ คือ กลุ่มที่รักษาให้หาย หรือไม่ทรุดลงไปอีก กับกลุ่มที่รักษาไม่หายเพียงแต่ช่วยให้ทุเลา และมีคุณภาพชีวิตดีขึ้น ซึ่งโรคที่พบบ่อยที่สุดในกลุ่มหลังนี้ คือ โรคอัลไซเมอร์
เนื่องจากอาการสำคัญของโรคสมองเสื่อม คือ ความจำเสื่อมซึ่งแตกต่างจากอาการขี้ลืมธรรมดา จึงมีวิธีการสังเกตอาการของโรคสมองเสื่อม 10 ประการ ดังนี้
- มีอาการหลงลืมที่รบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน
- อ่านหนังสือลำบากขึ้น กะระยะทางยากขึ้น
- เสียความสามารถในการวางแผน หรือแก้ปัญหาในชีวิตประจำวัน
- รู้สึกยากลำบากในการทำงานที่คุ้นเคย
- สับสนเรื่องกาลเวลา และสถานที่
- มีปัญหาในการเข้าใจ และใช้ภาษา
- ลืมของไว้ในที่ที่ไม่ควรเก็บ
- ความสามารถในการตัดสินใจลดลง
- แยกตัวออกจากงานที่ทำ หรือกิจกรรมที่ชอบ
- อารมณ์ และบุคลิกภาพเปลี่ยนแปลงไป
วิธียืดอายุสมอง 10 ประการ คือ
- นอนหลับ พักผ่อนให้เพียงพอ
- รับประทานอาหารให้ครบทั้ง 5 หมู่ เป็นประจำ
- ออกกำลังกายเป็นประจำ
- คิดในทางบวก หรือคิดในแง่ดี
- ฝึกสมาธิ
- ไม่อาศัยสิ่งอำนวยความสะดวกแทนสมอง
- ไม่เก็บตัว แยกจากสังคม
- ไม่เฉื่อยชาหาอะไรทำ แทนการอยู่ว่าง
- สร้างแรงบันดาลใจ
- อารมณ์แจ่มใสร่าเริง
ผศ.นพ.พินิจ ลิ้มสุคนธ์
อายุรแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคสมองและระบบประสาท
Memory Clinic โรงพยาบาลสมิติเวช
สนับสนุนเนื้อหา
