ลูกท้องเสียเพราะยืดตัว?

พญ.สุธีรา เอื้อไพโรจน์กิจ
กุมารแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านทารกแรกเกิด
คุณแม่ของน้องจูนและน้องบอย

Q1 : ลูกสาวอายุ 4 เดือน ถ่ายเหลวและมีอุจจาระเป็นสีเหลืองเหลว เป็นมาเกือบสัปดาห์แล้วค่ะ ไม่มีอาการอื่นร่วมด้วย อยากถามว่าเกี่ยวกับการยืดตัวของเด็กไหมคะ

ก่อนอื่นต้องขออธิบายความเข้าใจผิดของคำโบราณที่ส่งต่อกันมา คำว่า ท้องเสียเพราะยืดตัว หรือ ท้องเสียเพราะลูกเปลี่ยนอิริยาบถ นั้นไม่มีจริงค่ะ ถ้ามีจริงเด็กคนนั้นก็ต้องท้องเสียทุกวัน การเชื่อคำโบราณที่บอกว่า ท้องเสียเพราะยืดตัวจะทำให้คุณแม่ประมาทชะล่าใจ ไม่พาลูกไปพบแพทย์ เพราะคิดว่าเป็นเรื่องปกติอาจทำให้ลูกเป็นอันตรายจากภาวะขาดน้ำและพลังงานจนช็อคได้

นอกจากนี้ยังทำให้ไม่คิดป้องกันไม่ให้เป็นซ้ำเพราะคิดว่าเป็นเรื่องธรรมชาติ ทั้งๆ ที่ความจริงเกิดจากการได้รับเชื้อโรคหรือแพ้อาหารซึ่งสามารถป้องกันไม่ให้เกิดขึ้นอีกได้

ลูกของหมอทั้งสองคน ไม่เคยเป็นโรคท้องเสียเลย เพราะหมอทราบดีว่าโรคท้องเสียเกิดจากอะไร แล้วคอยระวังไม่ให้ลูกท้องเสียทำได้อย่างไร เช่นการรับวัคซีนป้องกันโรค การล้างมือคนเลี้ยงและมือลูกบ่อยๆ คอยทำความสะอาดพื้นบ้าน ข้าวของเครื่องใช้ ของเล่น การให้ลูกกินนมแม่จะได้รับภูมิต้านทานโรค และไม่เสี่ยงต่ออาการแพ้โปรตีนนมวัวซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ท้องเสีย และเมื่อไม่มีนมแม่แล้ว หมอก็เลือกนมที่ลูกไม่แพ้ ดังนั้นลูกทั้งสองจึงไม่เคยมีปัญหาท้องเสียเลย

สาเหตุที่แท้จริงของโรคท้องเสีย ได้แก่

1.ติดเชื้อโรค เช่น ไวรัส แบคทีเรีย พยาธิ

2.นมที่เด็กรับประทาน หากกินนมแม่แล้วมีอาการถ่ายบ่อย แต่ตรวจไม่เจอเม็ดเลือดขาว อาจเกิดจากการที่กินนมส่วนต้นมากเกินไป ได้รับน้ำตาลแลคโต๊สมากเกินไป

3.แพ้โปรตีนแปลกปลอมที่ผ่านทางนมแม่ เช่น นมวัว นมถั่ว แป้งสาลี ไข่ ซีฟู้ด (ให้คุณแม่งดอาหารที่สงสัย) 4. หากไม่ใช่นมแม่อาจจะแพ้นมอื่นที่ลูกรับประทาน

การป้องกันไม่ให้ลูกท้องเสีย
• ล้างมือให้สะอาดก่อนหยิบอาหารเข้าปาก
• กินแต่อาหารที่ปรุงสุก ไม่มีแมลงวันตอม
• หลีกเลี่ยงการใกล้ชิดหรือสัมผัสสารคัดหลั่งอุจจาระจากผู้เป็นโรคและล้างมือทุกครั้งหลังสัมผัสโรค
• ในปัจจุบันมีวัคซีนป้องกันไวรัสโรต้าซึ่งเป็นสาเหตุที่พบบ่อยของโรคนี้ในเด็กเล็ก เป็นวัคซีนชนิดรับประทาน ช่วยลดความเสี่ยงในการติดโรค หรือ ลดความรุนแรงลงได้
• ให้ลูกกินนมแม่ เพราะในนมแม่มีสารต้านไวรัสและแบคทีเรีย รวมถึงลดโอกาสการปนเปื้อนจากภาชนะที่ไม่สะอาด