มารู้จักประเภทของงานไหมพรมกันเถอะ

การเย็บปักถักร้อยเป็นเรื่องที่สาวๆ หลายคนสนใจกันมากนะค่ะ ไม่ว่าจะเป็นการถักไหมพรม การเย็บผ้า ประดิษฐ์ของ D.I.Y น่ารักๆต่างไว้ใช้เอง ซึ่งการทำของด้วยตัวของเราเองแบบนี้จะทำให้เรารู้สึกภูมิใจกับของที่เราทำ นอกจากนี้ยังถูกใจเราด้วยเพราะเราออกแบบเองทำเองค่ะ ก่อนอื่นเราจะพาคุณสาวๆ ไปทำความรู้จักกับประเภทของการถักไหมพรมต่างๆกันก่อนค่ะ แล้วเราค่อยไปออกไอเดียวคิดกันว่าเราจะดัดแปลงไปทำอะไรต่อ....

ถักนิตติ้ง
เป็นการถักเส้นไหมด้วยอุปกรณ์ที่เป็นไม้ตรงยาว เรียกว่า ไม้นิต ปลายด้านหนึ่งแหลม ปลายอีกด้านเป็นตุ้มกลมเพื่อป้องกันห่วงหลุด เวลาถักจะใช้ไม้นิต 2 อันเกี่ยวไหมไปมา ปัจจุบันมีไม้นิตวงกลม เป็นไม้นิตปลายแหลม 2 อัน ขนาดสั้นกว่า และมีเส้นเอ็นเชื่อมระหว่างปลายไม้นิตทั้งสองเข้าด้วยกัน สามารถถักรอบวงได้ ใช้กับชิ้นงานที่ต้องการให้เป็นวงกลม

เช่น หมวก มีอุปกรณ์อีกชนิดคือ ไม้เซท จำนวน 4 หรือ 5 อัน เป็นไม้นิตที่มีปลายแหลมทั้งสองด้าน งานถักแต่ละแถวจะได้ระยะความสูงเท่ากับขนาดของไม้ เมื่อถักจบแต่ละแถวต้องพลิกกลับชิ้นงาน งานถักนิตติ้งเหมาะกับเส้นไหมพรม งานถักที่เกิดจากการถักนิตติ้ง สามารถทำเป็นชิ้นงานได้ทุกชนิด เช่น เสื้อ กระโปรง กางเกง กระเป๋า ผ้าพันคอ ผ้าคลุมไหล่ เป็นต้น

ถักโครเชท์
เป็นการถักด้วยอุปกรณ์ที่ด้านหนึ่งเป็นเข็มที่มีหัวเป็นตะขอ เรียกว่าเข็มโครเชท์ ปัจจุบันทำจากวัสดุหลายชนิด เช่น โลหะ พลาสติก ไม้ การถักเริ่มจากการคล้องด้ายเข้ากับมือข้างหนึ่ง แล้วใช้มืออีกข้างหนึ่งถักด้ายเป็นลวดลาย ความสูงของลายขึ้นอยู่กับจำนวนโซ่ที่เริ่มต้น เมื่อถักเสร็จแต่ละแถวต้องพลิกกลับ

งานถักโครเชท์ทำได้ทั้งเส้นด้ายขนาดเล็กไปจนถึงเส้นไหมพรมขนาดใหญ่ งานถักที่เกิดจากการถักโครเชท์จะมีความละเอียดอ่อนช้อย งานถักที่เกิดจากการถักโครเชท์ สามารถทำเป็นชิ้นงานได้ทุกชนิดมากกว่า เช่น เสื้อ กระโปรง กางเกง กระเป๋า ผ้าพันคอ ผ้าคลุมไหล่ ผ้าคลุมเตียง ผ้าคลุมโต๊ะ เป็นต้น

อัฟกันนิตติ้ง
เป็นการด้วยอุปกรณ์ที่เป็นด้ามยาวเท่าไม้นิต ปลายด้านหนึ่งเป็นเข็มโครเชท์ ปลายอีกด้านเป็นตุ่ม เรียกว่าไม้อัฟกัน เป็นการถักที่ผสมผสานระหว่างการถักนิตติ้งและการถักโครเชท์ มีลักษณะพิเศษคือเมื่อถักจบแถวไม่จำเป็นต้องพลิกกลับชิ้นงาน สามารถถักถอยหลังขึ้นแถวต่อไปได้ ระยะความสูงของแถวขึ้นอยู่กับไม้ที่ใช้

งานถักอัฟกันนิตติ้งทำได้ทั้งเส้นด้ายและเส้นไหมพรม งานถักที่เกิดจากการถักอัฟกันนิตติ้งจะคล้ายคลึงกับถักนิตติ้ง สามารถทำเป็นชิ้นงานได้ทุกชนิด เช่น เสื้อ กระโปรง กางเกง กระเป๋า ผ้าพันคอ ผ้าคลุมไหล่ เป็นต้น

ถักแฮร์พิน
เป็นการถักด้วยอุปกรณ์ 2 ชิ้น ชิ้นหนึ่งเป็นเหล็กรูปร่างเหมือนตัว U หรือหลักคู่ ใช้เข็มโครเชท์ถักเส้นไหมบนหลักคู่ ขนาดความสูงของแถวขึ้นอยู่กับความห่างของหลัก งานถักที่ได้จะเป็นแถบเส้นตรง แล้วจึงนำมาต่อกันเป็นชิ้นงานที่ต้องการ ต่อกันด้วยการถักโครเชท์ ถักนิตติ้ง หรือใช้เข็มเย็บไหมพรมเย็บต่อกัน เนื่องจากมีข้อจำกัดในเรื่องการเป็นแถบเส้นตรงจึงมักจะมีการถักโครเชท์หรือถักนิตติ้งเชื่อมต่อหรือถักผสมผสานให้เป็นชิ้นงานที่ต้องการ เช่น เสื้อ กระโปรง ผ้าพันคอ เป็นต้น

มัดมาคราเม่
เป็นการมัดเส้นด้ายวิธีหนึ่ง โดยใช้แผ่นกระดานที่มีตารางเพื่อให้งานมัดมีระยะที่เท่ากันและหลักหมุดที่ใช้ปักชิ้นงานเป็นระยะเพื่อตรึงให้งานมัดสะดวกขึ้น เริ่มต้นจากตรึงเส้นนอนบนแผ่นกระดาน แล้วจึงใช้เส้นยืนมัดต่อลงมาทีละแถว สามารถมัดจากซ้ายไปขวา หรือจากขวาไปซ้ายก็ได้

ความสวยงามของมาคราเม่อยู่ที่การมัดแต่ละช่วง งานมัดมาคราเม่ทำได้ทุกวัสดุ ทั้งเส้นด้าย เส้นไหมพรม แต่ที่นิยมมากคือเส้นเชือก เนื่องจากเมื่อมัดแล้วจะมีความแข็งแร็ง รับน้ำหนักได้มาก ใช้งานได้นาน สามารถทำเป็นชิ้นงานได้หลายรูปแบบ เช่น เสื้อ ผ้าพันคอ ผ้าคลุมไหล่ เข็มขัด กระเป๋า สร้อยคอ งานแขวนต้นไม้ เป็นต้น

ดอกเดซี่
เป็นการพันไหมให้เป็นดอกไม้โดยใช้อุปกรณ์ โดยพันเส้นไหมเข้ากับแป้นวงกลมที่มีหลักหมุดโดยรอบ พันหลายๆ รอบ แล้วจึงใช้เข็มร้อยไหมปักลงที่กึ่งกลางกลีบหรือสานขัดที่โคนกลีบแต่ละกลีบ เพื่อตรึงให้แน่นและเป็นการทำลวดลาย จะได้ชิ้นงานที่เป็นเหมือนดอกไม้มีกลีบถี่ๆ โดยรอบ แล้วจึงนำแต่ละกลีบมาเชื่อมต่อกันเป็นชิ้นงาน ต่อกันด้วยการถักโครเชท์หรือใช้เข็มเย็บไหมพรมเย็บต่อกัน

งานทำดอกเดซี่ทำได้ทั้งเส้นด้ายและเส้นไหมพรม สามารถทำเป็นชิ้นงานได้หลายรูปแบบ เช่น ผ้าพันคอ ผ้าคลุมไหล่ กระเป๋า พวงกุญแจ หรือนำดอกเดซี่มาตกแต่งชิ้นงานอื่นๆ เป็นต้น

ขอบคุณข้อมูลประกอบจาก :งานร้อยเรียง เคียงศิลป์ ครั้งที่ 17 ตั้งฮั่วเส็ง ธนบุรี